|
اسطورۀ وای، ایزدی دووجهی
|
محمود جعفری دهقی   |
| دانشگاه تهران |
|
|
چکیده: (92 مشاهده) |
| ایزد وای یکی از ایزدان کهن هند و ایرانی است که در اساطیر هر دو فرهنگ جایگاهی ویژه دارد. وای از ایزدان کهن هند و ایرانی است. در اساطیر هند به همراه ایندره و از دئوه‌هاست اما دراساطیر ایرانی همراه و یاور اهوره‌مزدا در آفرینش است. ، یشت پانزدهم اوستا، به نام «رام‌یشت»، در ستایش اوست. در این یشت، حتی اهوره‌مزدا و دیگر ایزدان برای تأمین خواست‌ها و نیازهای خود به درگاه وای متوسل می‌شوند. با این حال، در متون پهلوی، وای به دو بخش مجزا تقسیم شده است: وای نیک یا وای دیرنده خدای، که نماد خیر و پشتیبان آفرینش اهوره‌مزدا است، و وای بد یا استویهاد، که دیو مرگ و نماد شر است.این پژوهش به بررسی علت این تقسیم‌بندی دوگانه می‌پردازد و برآنست که نقش و جایگاه این ایزد در اساطیر ایرانی و نیز تغییر و تحول آن در گذر زمان را تحلیل کند و نشان می‌دهد که وای در اوستا دارای قدرتی بی‌همتا است و نقشی دوگانه ایفا می‌کند: سویی ایزدی خیرخواه است و از سوی دیگر نیرویی که مرگ و ویرانی را به همراه دارد. این دوگانگی در ادبیات پهلوی با وضوح بیشتری بیان شده است؛ جایی که وای نیک به‌عنوان یاور نیکوکاران و وای بد به‌عنوان خدای مرگ و نابودی شناخته می‌شوند. این دوگانگی در نظام فکری زرتشتی و به‌ویژه در متون عصر اشکانی و ساسانی به اوج خود می‌رسد و نمونه‌ای از تلاش ایرانیان برای تبیین اندیشه‌های آفرینشی و رابطه میان جهان مادی و مینوی است. |
|
| واژه‌های کلیدی: وای به، وای بد، اهوره مزدا، استویهاد، تنویت |
|
|
متن کامل [PDF 653 kb]
(51 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/11/18 | پذیرش: 1403/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
