|
تأثیر مبانی عصب‌شناختی ادراک دیداری بر مدالیتۀ دیداری در فرایند طراحی گرافیکی
|
کامران پاک‌نژاد راسخی   |
|
|
|
چکیده: (653 مشاهده) |
| مدالیته، میزان واقع‌نمایی بازنمایی ابژه توسط نشانه/متن است. مخاطبان نیز برای فهم یا سنجش درجۀ اعتبار متن به داوری مدالیته آن متن می‌پردازند؛ داوری‌ای که ماهیتاً زمان‌مند و مکان‌مند است و وابسته به بافت اجتماعی/فرهنگی، پویا و سیال است. در ساحت زبان استفاده از افعال مدال برای تعیین یا القاء درجات صدق امری شناخته شده است. اما از دیدگاه نشانه‌شناسی اجتماعی مدالیته منحصر به وجوه زبان‌شناختی نیست و به‌طور کلی تمام شیوه‌های متکثر بازنمایی ابژه، دارای درجات مختلفی از مدالیته هستند. یکی از مهم‌ترین این شیوه‌ها، بازنمایی دیداری است. انواع مدالیته دیداری از جمله مدالیته طبیعت‌گرا، انتزاعی، حسی و... تأثیر به‌سزایی در ارزش صدق ابژۀ دیداری دارند و به‌طور کلی رسانه‌های دیداری (نسبت به متون نوشتاری) ابزار توانمندتری در واقع‌نمایی ابژه هستند. از سویی دیگر، می‌دانیم ادراک و شناخت ابژه/جهان امری وابسته به توانایی‌های شناختی انسان است و به‌طور خاص شناخت دیداری ابژه به‌شدت تحت تأثیر بنیان‌های عصب‌شناختی ادراک دیداری است؛ بنیان‌هایی که مبنای ادراک عناصر دیداری ابژه مانند فرم، شکل، رنگ، عمق و بافت هستند. روان‌شناسان تجربی در اوایل قرن بیستم به برخی از این مبانی و اصول تجربی تحت عنوان نظریۀ گشتالت اشاره کرده‌اند. اما با توسعۀ مطالعات مرتبط با علوم شناختی و نوروساینس در چند دهۀ اخیر درک عمیق‌تر و گسترده‌تری از بنیان‌های عصب‌شناختی ادراک دیداری فراهم آمده و کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های نظری و کاربردی مختلف از زیبایی‌شناسی تا طراحی‌شناختی یافته است. بنابراین قابل انتظار خواهد بود که مدالیته دیداریِ ابژه نیز تحت تأثیر این مبانی باشد و آگاهی از این تأثیرات و کاربست آنها در رسانه‌های دیداری/حسی قطعاً می‌تواند بر داوری مخاطب بر میزان ارزش صدق تأثیر به‌سزایی داشته باشد. شایان ذکر است با توجه به گسترده‌بودن مفهوم و مصادیق مرتبط با ابژۀ دیداری، مصادیق مورد نظر ما در این پژوهش، آثار گرافیکی اعم از مضامین علمی، فرهنگی، هنری یا تجاری است. در این بررسی مشاهده شد که چگونه برخی اصول و مبانی ادراک دیداری در حوزۀ عصب‌زیبایی‌شناسی مانند اصول «تداوم خوب»، «جداسازی»، «تقارن» و «تغییر اوج» در فرایند طراحی گرافیکی می‌توانند موجد افزایش ارزش صدق انواع مدالیته دیداری شوند و کاربرد آگاهانۀ آنها با علم به تأثیرات عمیقی که این اصول بر چگونگی ادراک دیداری مخاطب دارند، می‌تواند کیفیت طراحی و میزان جذابیت یا تأثیرگذاری حسی و به تبع آن مدالیتۀ دیداری آثار را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. |
|
| واژه‌های کلیدی: مدالیته، مدالیتۀ دیداری، ابژۀ دیداری، طراحی گرافیکی، علوم اعصاب‌شناختی. |
|
|
متن کامل [PDF 1069 kb]
(652 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/9/24 | پذیرش: 1402/7/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
